Προβιοτικά βακτήρια – Ο δικός σας σύμμαχος για καλύτερη υγεία

Το γαστρεντερικό μας σύστημα είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο. Φιλοξενεί χιλιάδες τύπους βακτηρίων όπως τα βακτηριοειδή, τα εντεροβακτήρια, ο λακτοβάκιλος, ο στρεπτόκοκκος και ο σταφυλόκοκκος. Η αναλογία είναι περίπου 103 ανά γραμμάριο εντερικού περιεχομένου. Όλοι μαζι οι μικροοργανισμοί οι οποίοι βρίσκονται στο γαστρεντερικό μας σύστημα αποτελούν την εντερική μικροχλωρίδα.

Τελευταία ακούμε συχνά για τροφές οι οποίες περιέχουν ζωντανές καλλιέργειες συγκεκριμένων στελεχών βακτηρίων (προβιοτικά βακτήρια), για παράδειγμα το στο γιαούρτι. Οι τροφές αυτές έχουν σαν στόχο να αυξήσουν την εντερική μικροχλωρίδα. Τα προβιοτικά είναι τα οξυγαλακτικά βακτήρια , και πιο συγκεκριμένα οι γαλακτοβάκιλοι, οι εντερόκοκκοι και τα bifidobacteria. Οι προυποθέσεις που πρέπει να τηρεί ένα βακτήριο για να χαρακτηρισθεί ως πρεβιοτικό είναι οι εξής:

Ευεργετικές ιδιότητες των προβιοτικών και οι ανεπιθύμητες παρενέργειες

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή επιτροπή τα προβιοτικά βακτήρια μειώνουν αποδεδειγμένα την καρκινογόνο δράση διάφορων μικροοργανισμών, ενισχύουν την άμυνα εναντίον των μολύνσεων, δυναμώνουν την άμυνα του γαστρεντερικού συστήματος όσον αφορά τις αλλεργικές αντιδράσεις και στους ασθενείς οι οποίοι υποφέρουν από φλεγμονώδη νόσο του εντέρου τους βοηθάει να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους.

Ωστόσο έχει παρατηρηθεί ότι σε κάποιες σπάνιες περιπτώσεις, τα οξυγαλακτικά βακτήρια, έχουν συσχετιστεί με μολύνσεις του γαστρεντερικού συστήματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις οι ασθενείς οι οποίοι μολύνθηκαν είχαν ήδη σοβαρή υποκείμενη νόσο η οποία τους προδιέθετε σε μόλυνση, αυτό σημαίνει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις οι γαλακτοβάκιλοι ήταν επιβλαβείς λόγω της εξασθένησης του ανοσοποιητικού συστήματος.

Κανόνες που διέπουν την επεξεργασία τροφίμων με προβιοτικά και νομοθετικές ρυθμίσεις για την ενίσχυση τροφίμων με προβιοτικά.

Τα προβιοτικά βακτήρια, είτε μόνα τους, είτε μαζί με άλλους μικροοργανισμούς, βρίσκονται σε πολλά καταναλωτικά προϊόντα όπως τρόφιμα, φάρμακα, και συμπλρώματα διατροφής. Η ακριβής προβιοτική δράση εξαρτάται από το είδος, το γένος, το στέλεχος, τη μορφή με την οποία βρίσκεται στα προϊόντα (μόνο του ή σε συνδυασμό με άλλους μικροοργανισμούς) και από την ομάδα του πληθυσμού στην οποία απευθύνεται του κάθε βακτηρίο (κάποια είναι μόνο για τα βρέφη και τα παιδιά). Τα στελέχη τα οποία θα επιλεχθούν για να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή προϊόντων με προβιοτικά θα πρέπει να είναι ικανά να επιβιώνουν κατά τη διάρκεια της βιομηχανικής επεξεργασίας (παραγωγή, μεταφορά και αποθήκευση).

Για να χρησιμοποιηθούν κάποια στελέχη σε παραγωγή προϊόντων με προβιοτικά βακτήρια ο παραγωγός θα πρέπει να έχει κυβερνητική έγκριση για το ότι τα επιλεγμένα στελέχη των προβιοτικών είναι αναγνωρισμένα διεθνή ως ασφαλή. Επίσης στην ευρωπαϊκή ένωση υπάρχουν νομοθετικές ρυθμίσεις όσον αφορά την σήμανση της συσκευασίας των τροφίμων που τα περιέχουν (για παράδειγμα πιθανοί ισχυρισμοί για οφέλη υγείας πρέπει να αφορούν το στέλεχος του προβιοτικού και όχι το τρόφιμο αυτό καθαυτό).

Θέματα τα οποία χρίζουν μελλοντική διερεύνηση

Αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα προβιοτικά βακτήρια έχουν ευεργετική δράση, υπάρχουν κάποιοι τομείς οι οποίοι αφορούν την βιομηχανία τροφίμων. Πιο συγκεκριμένα, η γενετική τροποποίηση των προβιοτικών βακτηρίων ενισχύει τις ευεργετικές τους δράσεις χωρίς να του δίνει άλλα χαρακτηριστικά. Αυτό θα ωφελούσε το καταναλωτικό κοινό αν και στην ευρωπαϊκή ένωση οι καταναλωτές είναι επιφυλακτικοί απέναντι στα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα. ός σχετικά με τη χρήση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών στα τρόφιμα. Τέλος, τα προβιοτικά βακτήρια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως μεταφορείς ενζύμων, εμβολίων ή αντιμικροβιακών φαρμάκων, λόγω της εστιασμένης δράσης τους στη γαστρεντερική οδό.