Ο Δρ Πάτρικ Κίνγκσλεϊ έσωσε χιλιάδες καρκινοπαθείς χρησιμοποιώντας εξετάσεις και θεραπείες, οι οποίες παραβλέπονται από τους περισσότερους γιατρούς.
Ασκώντας για περισσότερα από 30 χρόνια αυτό το είδος ιατρικής, ανακάλυψα ότι τα αίτια των περισσότερων ασθενειών, ιδιαίτερα του καρκίνου, καταλήγουν σε ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα: διατροφή, μολύνσεις – ιδιαίτερα μυκητιασικές, τοξικές ουσίες όπως βαρέα μέταλλα και χημικές ουσίες, περιβαλλοντικοί παράγοντες, διατροφικές και ορμονικές ελλείψεις ή ανισορροπίες, άλλες ελλείψεις και συναισθηματικά προβλήματα και άγχη κάθε είδους. Η ζωή και το ιατρικό ιστορικό του κάθε ασθενή προσέφεραν συνήθως σημαντικές ενδείξεις.
Έλλειψη πεπτικών ενζύμων
Εάν έχετε δει έναν πλακούντα μετά τη γέννηση, ίσως έχετε παρατηρήσει τον εκπληκτικό αριθμό των μεγάλων αιμοφόρων αγγείων, τα οποία χρειάστηκαν μόνο εννέα μήνες για να αναπτυχθούν! Με αυτόν τον τρόπο μια εγκυμοσύνη θα μπορούσε να παρομοιαστεί με τον καρκίνο: νέα αιμοφόρα αγγεία σχηματίζονται για να τρέφουν το έμβρυο όπως μερικές φορές σχηματίζονται νέα αιμοφόρα αγγεία για να τροφοδοτήσουν όγκους. Αλλά από την 56η ημέρα της εγκυμοσύνης, το μητρικό και το νεοεμφανιζόμενο εμβρυϊκό πάγκρεας συνδυάζουν τις δυνάμεις τους για να παράγουν μια καταπληκτική ποσότητα πεπτικών ενζύμων, τα οποία σταματούν την ταχεία κυτταρική διαίρεση. Από εκεί και πέρα, η κυτταρική διαίρεση στον πλακούντα επιβραδύνεται σε κανονικό ρυθμό.
Αυτό υποδηλώνει ότι τα πεπτικά ένζυμα ίσως να είναι ένας σημαντικός παράγοντας στον έλεγχο του ρυθμού της κυτταρικής διαίρεσης και έτσι να είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση του καρκίνου.
Μετά την κατάποση του φαγητού, οι πεπτικοί χυμοί διασπούν την τροφή ώστε να απορροφηθεί στην κυκλοφορία του αίματος και στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ιστών. Παρόλο που μπορείτε να δανειστείτε από την πηγή θρεπτικών συστατικών και ενζύμων του σώματός σας, αυτά θα πρέπει να επιστραφούν σε εκείνη την πηγή μετά την πέψη του φαγητού.
Όμως εάν τρώτε επεξεργασμένες τροφές, αν χρησιμοποιείτε φούρνο μικροκυμάτων ή καταναλώνετε τρόφιμα γεμάτα φυτοφάρμακα ή χωρίς θρεπτικά συστατικά (όπως τα προϊόντα ραφιναρισμένων αλεύρων και τα περισσότερα τυποποιημένα τρόφιμα), δεν συμπληρώνετε τα θρεπτικά συστατικά σας, αλλά στην πραγματικότητα τα εξαντλείτε. Στο τέλος, η ανεπάρκεια ενζύμων μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονώδεις καταστάσεις (τα ένζυμα είναι αντιφλεγμονώδη) και σε καρκίνο. Έτσι ο καρκίνος μπορεί να αναπτυχθεί λόγω μιας χρόνιας ανεπάρκειας πεπτικών ενζύμων – τα οποία, όπως ανέφερα, ελέγχουν την κυτταρική διαίρεση.
Στρες
Το στρες οποιουδήποτε είδους αποτελεί μια σημαντική αιτία του καρκίνου. Ξανά και ξανά διαπιστώνω ότι πριν αποκαλυφθεί ο καρκίνος είχε εμφανιστεί κάποια μορφή στρες. Το στρες δεν επηρεάζει μόνο το ανοσοποιητικό σύστημα. Φαίνεται επίσης ότι δημιουργεί μια μεταβολική ζήτηση για καλύτερη και περισσότερη τροφή. Ωστόσο, λόγω του άγχους, οι άνθρωποι συχνά δεν τρώνε σωστά, αλλά καταναλώνουν πρόχειρο φαγητό και ζάχαρη και πίνουν πολύ τσάι, καφέ και αλκοόλ. Αυτό δημιουργεί ένα ιδανικό περιβάλλον για τον καρκίνο.
Όξινο pH
Το άγχος αναγκάζει επίσης το σώμα να γίνει πιο όξινο σε pH. Το υγρό μέρος του αίματος (ορός) πρέπει να παραμένει μέσα σε ένα στενό εύρος – γύρω στο 7,36 ή απλά στην αλκαλική πλευρά του ουδέτερου (7.0). Εάν κάτι συμβεί και διαταραχτεί αυτή η ισορροπία, το σώμα μπορεί να εκκρίνει περισσότερο οξύ μέσω των ούρων, του ιδρώτα, του σάλιου, της αναπνοής και πιθανώς των κοπράνων. Εάν αυτό συνεχιστεί για πολύ καιρό, η κατάσταση υπερβολικού οξέος δημιουργεί κατάλληλο περιβάλλον για ανάπτυξη καρκίνου.
Τα φυσιολογικά κύτταρα ευδοκιμούν σε ένα ελαφρώς αλκαλικό περιβάλλον, ενώ τα καρκινικά κύτταρα αναπτύσσονται σε σχετικά οξύ περιβάλλον. Όμως ο μεταβολισμός μας είναι αρκετά περίπλοκος, έτσι ώστε η περιοχή γύρω από τα κύτταρα μπορεί να είναι πολύ αλκαλική, ακόμη και όταν τα ίδια τα κύτταρα είναι πολύ όξινα. Αυτό αποτελεί μέρος των αντισταθμιστικών μηχανισμών του σώματος, οι οποίοι μπορεί να μην παράγουν την πιο επιθυμητή ανταπόκριση.
Δυστυχώς, ο τρόπος ζωής των περισσότερων ανθρώπων σήμερα παράγει περισσότερο οξύ από ό, τι το σώμα είναι σε θέση να χειριστεί. Τα τρόφιμα μπορούν βασικά να χωριστούν σε δύο ομάδες: οι αλκαλικές τροφές είναι κυρίως λαχανικά και φρούτα. Και τα τρόφιμα που δημιουργούν όξινο pH είναι όλα τα ζωικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των γαλακτοκομικών προϊόντων, τα δημητριακά, η ζάχαρη, το τσάι και ο καφές, καθώς και όλα τα παρασκευαζόμενα ποτά.
Ευτυχώς, υπάρχει μεγαλύτερη αλκαλικότητα στα αλκαλικά τρόφιμα από ό, τι οξύτητα σε όξινους παράγοντες. Οπότε, δεν είναι απαραίτητα κακό να παίρνουμε λίγο και από τα δύο σε μια λογική ισορροπία. Ωστόσο όλες οι χημικές ουσίες που μολύνουν τον κόσμο μας, οι αναθυμιάσεις από το πετρέλαιο και τη βενζίνη, τα παραπροϊόντα της βιομηχανίας, τα φυτοφάρμακα και τα πρόσθετα τροφίμων, όλα αυτά επιβαρύνουν σε οξύτητα.
Ο αείμνηστος Γερμανός γιατρός Γολτράουτ Φράιντα ήταν πεπεισμένος ότι όλοι οι καρκίνοι είναι το αποτέλεσμα της χρόνιας ανεπάρκειας αδρεναλίνης (επινεφρίνης) που προκαλείται από το συνεχές στρες της καθημερινής σύγχρονης ζωής. Αυτό διατηρεί την άντληση ζάχαρης στα κύτταρα του σώματος, η οποία σταδιακά τα δηλητηριάζει, καθιστώντας τα όλο και πιο όξινα – γεγονός που ευνοεί την ανάπτυξη καρκίνου.
Ελεύθερες ρίζες
Ελεύθερη ρίζα ονομάζεται ένα ασταθές, μη ζευγαρωμένο άτομο οξυγόνου που παράγεται από φυσιολογικό μεταβολισμό. Ένα άτομο οξυγόνου έχει ένα κεντρικό πρωτόνιο με δύο ηλεκτρόνια που περιστρέφονται το ένα απέναντι από το άλλο με φαινομενική ταχύτητα σε τέλεια ισορροπία. Όταν χρησιμοποιείται το οξυγόνο, χάνει ένα από αυτά τα ηλεκτρόνια και γίνεται ασταθές και ταλαντευόμενο – ακριβώς όπως μια ελεύθερη ρίζα. Σε αυτή την κατάσταση, αυτά τα άτομα βυθίζονται σε έναν τυφλό πανικό, προσπαθώντας να κλέψουν ένα ηλεκτρόνιο από οπουδήποτε.
Ωστόσο η μητέρα φύση παρήγαγε επίσης ένα αντίδοτο: τα αντιοξειδωτικά. Σε υγιείς συνθήκες, όταν σχηματίζεται μια ελεύθερη ρίζα, εξουδετερώνεται αμέσως από ένα ηλεκτρόνιο από ένα αντιοξειδωτικό. Καθώς τα αντιοξειδωτικά προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από φρούτα και λαχανικά, είναι σημαντική η «σωστή» διατροφή. Αν η αντιοξειδωτική σας πρόσληψη είναι φτωχή λόγω των κακών επιλογών διατροφής και στη συνέχεια προσθέτετε επιπλέον ελεύθερες ρίζες εξαιτίας του ανθυγιεινού τρόπου ζωής σας, είναι εύκολο να δείτε πώς τα πράγματα μπορούν να πάνε στραβά.
Μύκητες
Μια ενδιαφέρουσα θεωρία υποστηρίζει ότι ο καρκίνος είναι στην πραγματικότητα η προσπάθεια που κάνει το σώμα προκειμένου να προστατευθεί από έναν «μύκητα που δημιουργεί καρκίνο», καθώς διάφοροι μύκητες έχουν αναπτυχθεί από όγκους. Κατά την εξέταση ενός δείγματος αίματος από ένα υγιές άτομο, μπορεί να δει κανείς στο μικροσκόπιο αυτούς τους μύκητες καθώς μεταλλάσσονται σε επιβλαβείς μορφές.
Η ιδέα ότι ακίνδυνοι οργανισμοί μπορούν να καταστούν επιβλαβείς υπό ορισμένες συνθήκες είναι κατανοητοί από τους διατροφολόγους. Σε όλο το έντερο και στο δέρμα, ειδικά σε υγρές περιοχές όπως η βουβωνική χώρα ή κάτω από το στήθος, οι μονοκύτταροι οργανισμοί Candida ζουν σε σχετική αρμονία με το σώμα. Όμως αν αλλάξει το περιβάλλον εξαιτίας της λήψης αντιβιοτικών ή της κατανάλωσης πολλών σακχάρων ή προϊόντων λευκού αλεύρου, αυτός ο αβλαβής οργανισμός μπορεί να γίνει επιβλαβής. Μπορεί να αναπτύξει “μυκήλια” (μακριά νήματα διακλάδωσης), τα οποία μπορούν να διεισδύσουν σε τοπικούς ιστούς και να εισβάλουν σε μέρη του σώματος προκαλώντας διάφορα συμπτώματα.
Είναι ενδιαφέρον ότι η ιδέα αυτή έγινε γνωστή το 2007 από τον Ιταλό ογκολόγο Δρ Τούλιο Σιμονσίνι, ο οποίος υποστηρίζει ότι σχεδόν όλοι οι καρκίνοι περιλαμβάνουν μύκητες που σχηματίζουν οξύ. Εγχύοντας διττανθρακικό νάτριο απευθείας σε όγκους προκάλεσε την κατάρρευσή τους.
Ο Τζέρι Πότερ, Καθηγητής Φαρμακευτικής στο Πανεπιστήμιο Ντε Μόντφορτ στο Λέστερ του Ηνωμένου Βασίλειου, ανακάλυψε ουσίες που ονομάζονται σαλβεστρόλες (salvestrols), χημικά προϊόντα που παράγουν τα φρούτα και τα λαχανικά για να προστατευτούν από τους μύκητες. Οι ουσίες αυτές έχουν επίσης προστατευτικά αποτελέσματα για τον καρκίνο, ωστόσο τα φυτά που ψεκάζονται με αντιμυκητιακές χημικές ουσίες δεν τις παράγουν. Έτσι όταν εμείς οι άνθρωποι τρώμε τέτοια ψεκασμένα τρόφιμα, δεν παίρνουμε αυτές τις προστατευτικές σαλβεστρόλες.
Επομένως, είναι σημαντικό να εξετάσετε λεπτομερώς το ιστορικό σας για να εντοπίσετε τις αιτίες του καρκίνου σας. Εάν δεν είναι άμεσα εμφανές, μπορεί να χρειαστεί να υποβληθείτε σε ορισμένες εξετάσεις για να μάθετε περισσότερα.
Οι σημαντικότερες εξετάσεις
Σχεδόν κάθε καρκινοπαθής παραπονιέται για κόπωση σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι οι υγιείς άνθρωποι. Ωστόσο, οι εξετάσεις αίματός δεν αποκαλύπτουν τίποτα. Αυτό υποδηλώνει ότι δεν έχουν γίνει οι κατάλληλες εξετάσεις αίματος που θα μπορούσαν να εξηγήσουν την κόπωση.
Σχεδόν κάθε ασθενής με καρκίνο έχει κακή λειτουργία του θυρεοειδούς, αλλά σπάνια βλέπω ένα προφανώς μη φυσιολογικό σύνολο εξετάσεων αίματος για τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Εάν ο θυρεοειδής δεν λειτουργεί κανονικά, ο συνολικός μεταβολισμός του σώματός σας θα είναι αργός, το σώμα σας δεν θα λειτουργεί τόσο αποτελεσματικά όσο θα έπρεπε και θα είναι λιγότερο ικανό να αντιμετωπίσει τον καρκίνο από μόνο του.
Αυτές είναι οι εξετάσεις που οι περισσότεροι γιατροί παραβλέπουν:
Φερριτίνη ορού. Αν το τυπικό τεστ αιμοσφαιρίνης (για αναιμία) δείχνει ότι τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης σας είναι αποδεκτά, τότε οι γιατροί και οι τεχνικοί εργαστηρίων συχνά δεν θα ελέγξουν τη φερριτίνη ορού, μια ένδειξη για τα αποθέματα σιδήρου. Ωστόσο, πολλές φορές η αιμοσφαιρίνη ενός ασθενούς είναι απολύτως αποδεκτή, αλλά η φερριτίνη ορού είναι εξαιρετικά χαμηλή.
Μια μελέτη τελικά έδειξε ό, τι έλεγα για χρόνια – ότι οι άνθρωποι μπορεί να μην είναι αναιμικοί, αλλά να αισθάνονται κουρασμένοι όλη την ώρα.1 Όταν η φερριτίνη ορού μετρήθηκε σε 144 γυναίκες, εκείνες με επίπεδα κάτω από 20mcg/L αισθάνονταν λιγότερη κόπωση όταν τους χορηγούνταν συμπληρώματα σιδήρου. Ωστόσο, σύμφωνα με τις μετρήσεις αιμοσφαιρίνης, δεν χρειάζονταν σίδηρο.
Λειτουργία του θυρεοειδούς. Οι σημαντικότερες είναι οι FT4 (ελεύθερη θυροξίνη), FT3 (ελεύθερη τριϊωδοθυρονίνη) και TSH (ορμόνη διέγερσης του θυρεοειδούς). Τα περισσότερα εργαστήρια εξετάζουν μόνο την TSH, και αν το αποτέλεσμα βρίσκεται εντός του εύρους αναφοράς του εργαστηρίου (αυτό που θεωρούν κανονικό), τα άλλα δύο σπάνια μετριούνται.
Η TSH παράγεται από την υπόφυση, ενώ οι Τ4 και Τ3 παράγονται από τον ίδιο τον θυρεοειδή αδένα. Για να το θέσουμε απλά, η TSH διεγείρει τον θυρεοειδή αδένα να παράγει ορμόνες, κυρίως Τ4 και Τ3. Εάν η TSH είναι «φυσιολογική», τότε οι άλλες θεωρούνται φυσιολογικές. Ωστόσο, αυτό που είναι σημαντικό είναι τα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών που κυκλοφορούν στην πραγματικότητα στο αίμα, όχι η ποσότητα TSH. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλοί ασθενείς που δήλωσαν ότι έχουν κανονική TSH είχαν στην πραγματικότητα T4 και Τ3 κάτω από τα αποδεκτά επίπεδα. Η TSH που παραγόταν από την υπόφυσή τους δεν ήταν αποτελεσματική για τη διέγερση του θυρεοειδούς. Αυτό δείχνει ότι είναι πιθανό τόσο η υπόφυση όσο και ο θυρεοειδής αδένας να μη λειτουργούν σωστά.
Βιταμίνη D. Υπάρχουν πολλές δημοσιευμένες αποδείξεις για το πόσο σημαντική είναι η βιταμίνη D, καθώς έχουν εντοπιστεί υποδοχείς της στον εγκέφαλο, το μαστό, τον προστάτη και τα λεμφοκύτταρα του αίματος, μεταξύ πολλών άλλων τμημάτων του σώματος. Είναι χρήσιμη μία εξέταση αίματος για τη βιταμίνη D ως 25(OH)D, αλλά μην αποδέχεστε τα επίπεδα αναφοράς του τοπικού εργαστηρίου σας, καθώς αυτά θα βασίζονται σε επίπεδα στον τοπικό πληθυσμό και όχι σε αυτό που πρέπει να είναι. Οι περισσότεροι Βρετανοί δεν παίρνουν αρκετό ήλιο, και όταν ο ήλιος βγαίνει, είναι είτε μέσα στο σπίτι είτε πλήρως καλυμμένοι με ρούχα. Για μένα, το ιδανικό επίπεδο είναι 65-85ng/mL (163-213nmol/L), ενώ το 20-40ng/mL (50-100nmol/L) δείχνει έλλειψη και κάτω από 20ng/mL (50Nmol/L) είναι σίγουρα ανεπαρκές.
Υπερανάπτυξη Κάντιντα. Αν έχετε ιστορικό λήψης αντιβιοτικών, είτε μόνο μια ισχυρή θεραπεία ή, κατά πάσα πιθανότητα, μια σειρά από λήψεις αντιβιοτικών με την πάροδο του χρόνου, τότε είναι πιθανό ότι ο μύκητα Κάντιντα παίζει ρόλο στον καρκίνο σας. Και πολλοί ασθενείς με ένα τέτοιο ιστορικό στερούνται τα προφανή χαρακτηριστικά. Έτσι, αυτός ο απλός έλεγχος που είναι αξιοσημείωτα ακριβής αξίζει, ειδικά καθώς δεν θα σας κοστίσει καθόλου.
Μόλις ξυπνήσετε το πρωί, γεμίστε ένα ποτήρι με νερό μέχρι την κορυφή. Συλλέξτε όσο το δυνατόν περισσότερο σάλιο στο στόμα σας και βάλτε το απαλά στην κορυφή του νερού. Μην το φτύνετε επάνω στο νερό, αλλά αφήστε το να επιπλέει στην επιφάνεια. Εάν το σάλιο παραμείνει στην επιφάνεια για περίπου μισή ώρα, δεν έχετε πρόβλημα Κάντιντα. Εάν όλο σχεδόν βυθιστεί στον πυθμένα, έχετε σοβαρό πρόβλημα. Υπάρχουν διάφορες διαβαθμίσεις σε αυτό.
Η δοκιμασία φαίνεται να ισχύει μόνο για το σάλιο που παράγεται το πρωί όταν ξυπνάμε, προτού να πιούμε κάτι ή, φυσικά, πριν βουρτσίσουμε τα δόντια μας. Εάν γίνει αργότερα μέσα στην ημέρα μετά την κατανάλωση τροφών, μπορεί να δώσει ψεύτικη ανάγνωση. Κάνετε αυτό για μερικά πρωινά για να καθιερώσετε ένα μοτίβο και να αισθανθείτε άνετα με τη διαδικασία. Μετά από αυτό, πρέπει μόνο να το κάνετε μία φορά την εβδομάδα περίπου για να δείτε αν το πρόβλημα του Κάντιντα μειώνεται. Αν δεν έχετε αρχικά πρόβλημα, δεν χρειάζεται να το κάνετε σε τακτική βάση, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις. Εκτός από τα αντιβιοτικά, εάν είχατε υποβληθεί σε χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, υπάρχει μια ισχυρή πιθανότητα το ανοσοποιητικό σας σύστημα να έχει επηρεαστεί αρνητικά και ως εκ τούτου να έχετε αναπτύξει Κάντιντα.
Αν και αυτός ο έλεγχος με το σάλιο δεν είναι εγγυημένος, τουλάχιστον δεν θα σας κοστίσει τίποτα. Εάν προτιμάτε μπορείτε να κάνετε έναν εργαστηριακό έλεγχο σε μικροβιολογικό εργαστήριο.
Εξέταση κοπράνων. Αν υποφέρετε από συμπτώματα του εντέρου όπως φούσκωμα, αέρια, δυσπεψία, διάρροια, δυσκοιλιότητα ή κνησμό του ορθού κ.α, πιθανότατα έχετε κάποιο είδος «λοίμωξης». Πολλά αποδεικτικά στοιχεία στη βιβλιογραφία συμφωνούν ότι οι μολυσματικοί οργανισμοί στο έντερο δεν μπορούν μόνο να προκαλέσουν φλεγμονή σε οποιοδήποτε όργανο, αλλά είναι επίσης υπεύθυνοι για αρθρίτιδα και ακόμη και για καρκίνο, ειδικά εάν έχετε γενετική προδιάθεση.
Ακόμα κι αν δεν γνωρίζετε συγκεκριμένα συμπτώματα του εντέρου που υποδηλώνουν ενδεχόμενους ανεπιθύμητους οργανισμούς στο έντερο σας, αλλά έχετε καρκίνο οποιουδήποτε είδους, σας προτείνω να εξετάσετε σοβαρά τη διεξαγωγή αυτών των εξετάσεων. Έχω δει πολλούς ασθενείς με την πάροδο των ετών χωρίς απολύτως κανένα σύμπτωμα που, μετά από τις κατάλληλες δοκιμές, είχε σημαντικό αριθμό διαφορετικών λοιμώξεων. Όταν οι οργανισμοί αυτοί καθαρίστηκαν, τα συμπτώματα που είχαν είτε βελτιώθηκαν σημαντικά είτε εξαφανίστηκαν τελείως.
Τελομεράση, κινάση πυροσταφυλικού οξέος και γαλακτικό οξύ. Αυτά τα τρία τεστ μπορούν να σας δείξουν εάν υπάρχει καρκίνος οπουδήποτε στο σώμα σας, αν και δεν σας λένε ακριβώς πού είναι. Εάν θέλετε να μάθετε αν ο καρκίνος μπορεί να αναπτυχθεί ή όχι στο σώμα σας, τότε αυτές οι δοκιμές προχωρούν αρκετά προς την απάντηση σε αυτή την ερώτηση.
Εξέταση πρωτεΐνης P185 HER-2. Αυτή είναι μια ένδειξη της μεταβολικής δραστηριότητας του καρκίνου: όσο χαμηλότερη είναι η ανταπόκριση, τόσο λιγότερο ενεργός είναι ο καρκίνος.
Tεστ αντισωμάτων αντι-p53. Εξετάζει αποτελεσματικά το γονίδιο p53, το οποίο στέλνει το μήνυμα ότι τα παλιά κύτταρα πεθαίνουν από απόπτωση. Αν δεν λειτουργεί φυσιολογικά, το φυσικό μήνυμα κυτταρικού θανάτου μπορεί να μην βγαίνει σωστά. Από την εμπειρία μου, ακόμη και ασθενείς με γονίδια p53 που περιγράφονται ως «διαγραμμένα», που υποδηλώνουν ότι δεν μπορούν ποτέ να επιστρέψουν ξανά, μπορεί να επιστρέψουν στην κανονική λειτουργία εν ευθέτω χρόνω.
Εξετάσεις ανοσολογικής λειτουργίας.
Η ιντερφερόνη (IFN) –γάμμα εκφράζει την υγεία των φυσικών κυττάρων δολοφόνων (NK). Ο παράγοντας νέκρωσης όγκων (TNF) – βήτα εκφράζει τα βοηθητικά για το θύμο (TH) κύτταρα. Η ιντερλευκίνη (IL) -12 απεικονίζει τα μακροφάγα και δενδριτικά κύτταρα, δύο άλλα σημαντικά μέρη του ανοσοποιητικού σας συστήματος.
Άλλες χρήσιμες εξετάσεις
Αγγειακός αυξητικός παράγοντας ενδοθηλιακός παράγοντας (VEGF) και αυξητικός παράγοντας μετασχηματισμού βήτα (TGF). Καθώς τα επίπεδα του VEGF αυξάνονται όταν σχηματίζονται νέα αιμοφόρα αγγεία, αυτό μπορεί να δείξει ένας όγκος αναπτύσσει αιμοφόρα αγγεία και επεκτείνεται, αλλά λάβετε υπόψη ότι τα επίπεδα είναι επίσης υψηλή μετά από μία επέμβαση, όταν τα νέα αιμοφόρα αγγεία αποτελούν μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας. Τα καρκινικά κύτταρα παράγουν μερικές φορές μεγάλες ποσότητες ΤGF-β για την καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος.
TNF-alpha. Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι ο καρκίνος είναι ένας φλεγμονώδης μηχανισμός και ένα από τα χημικά που παράγεται είναι ο TNF-άλφα. Εάν τα επίπεδα είναι υψηλά, ο καρκίνος μπορεί να οφείλεται σε έναν «μη αυτο-φλεγμονώδη καταρράκτη» που συνήθως εμφανίζεται με την κακή διατροφή. Μια άλλη δοκιμή φλεγμονής, την οποία ο γιατρός σας θα μπορούσε να πραγματοποιήσει με ένα δείγμα αίματος, είναι για την C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP).
Ομοκυστεΐνη. Ένας τελευταίος σημαντικός παράγοντας για να ελέγξετε είναι τα επίπεδα ομοκυστεΐνης στο αίμα σας, ένα πολύ πιο σημαντικό αρτηριακό «δηλητήριο» από ό, τι η χοληστερόλη. Αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης αυξάνουν τις πιθανότητές σας να πάθετε καρκίνο, και εάν έχετε ήδη καρκίνο, είναι σημαντικό να διατηρήσετε τα επίπεδα χαμηλά.
Τα περισσότερα εργαστήρια αποδέχονται το όριο 15mmol/L ως φυσιολογικό, αλλά αυτό το όριο είναι γνωστό ότι αποτελεί σημαντικό κίνδυνο σχεδόν για κάθε ιατρική πάθηση, ειδικά στα καρδιαγγειακά, όπως η καρδιακή προσβολή και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Το ιδανικό επίπεδο είναι κάτω από 6,0mmol/L. Ένα χαμηλό επίπεδο ομοκυστεΐνης σημαίνει ότι το σώμα σας μπορεί να ‘μεθυλιώσει’: μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά πολλές ανεπιθύμητες χημικές ουσίες. Σημαίνει επίσης ότι έχετε αρκετό SAMe (S-Adenosyl-Methionine) και γλουταθειόνη στο σώμα σας, δύο σημαντικές ουσίες αποτοξίνωσης.
Θεραπείες
Το να κάνετε κάτι για όλα τα υποκείμενα αίτια του καρκίνου σας είναι σίγουρα σημαντικό, αλλά, δυστυχώς, έχει επιτραπεί η ανάπτυξή του μέσα στο σώμα σας. Η αναίρεση όλων των λαθών είναι σημαντική, αλλά επίσης είναι απαραίτητο ένα «πακέτο διάσωσης» για να ξεκινήσουν οι θεραπευτικές διαδικασίες του οργανισμού.
Εκτός από όλες τις συμβουλές διατροφής, συμπληρωμάτων και τρόπου ζωής που συνήθως δίνω όταν ένας ασθενής με καρκίνο με συμβουλεύεται, ειδικά αν έχουν ακόμα καρκίνο και υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία ή / και ακτινοθεραπεία ή επρόκειτο να εγχειριστούν, εγώ συνήθως προτείνω να λαμβάνουν ενδοφλέβιες εγχύσεις βιταμινών και μετάλλων.
Ενδοφλέβιες εγχύσεις
Έχω κάνει αρκετές εξετάσεις αίματος σε ασθενείς με καρκίνο για να ξέρω ότι είχαν σχεδόν πάντα έλλειψη θρεπτικών ουσιών όταν τους είχα δει για πρώτη φορά. Πολλοί ασθενείς που υποβάλλονται σε συμβατική θεραπεία συχνά αισθάνονται άρρωστοι, έχουν ευαίσθητα έντερα και κακή όρεξη, έτσι σε μια περίοδο που θα πρέπει να βελτιώνουν τη θρεπτική τους κατάσταση, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Η παροχή ενδοφλέβιων βιταμινών και μετάλλων όχι μόνο τους βοήθησε να αισθάνονται καλύτερα, αλλά και παρέκαμψαν το έντερο και τους κακώς λειτουργούντες μηχανισμούς απορρόφησης. Αυτό θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στην εξουδετέρωση των ανεπιθύμητων επιδράσεων των άλλων θεραπειών τους χωρίς να παρεμβαίνει στις επιδιωκόμενες επιδράσεις, καθιστώντας τους ασθενείς πιο πιθανό να ολοκληρώσουν επιτυχώς την πορεία μιας χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας, εάν έχουν κάνει αυτή την επιλογή.
Πολλοί από τους ασθενείς μου είναι απόλυτα πεπεισμένοι ότι οι ενδοφλέβιες εγχύσεις βιταμινών και μετάλλων, οι οποίες συχνά περιελάμβαναν δόσεις βιταμίνης C μέχρι και 50g, τους βοήθησαν να αντιστρέψουν τον καρκίνο τους ή να ολοκληρώσουν μια πορεία χημειοθεραπείας. Μου ανέφεραν επίσης ότι οι ογκολόγοι τους εντυπωσιάστηκαν από το πόσο καλά είχαν πάει συνολικά και πόσο καλά αντιμετώπισαν τις γνωστές ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας, ενώ άλλοι ασθενείς ένιωθαν ιδιαίτερα αδιαθεσία, με μερικούς να πρέπει να διακόψουν την πορεία της θεραπείας όταν το αίμα τους επηρεάστηκε πολύ άσχημα. Αντίθετα, θυμάμαι έναν ασθενή που συνέχισε να εργάζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της χημειοθεραπείας του και μάλιστα κέρδισε Εθνικό Πρωτάθλημα κατά τη διάρκεια της θεραπείας.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, υπάρχουν γιατροί που προτείνουν αυτό το είδος θεραπείας, αλλά είναι λίγοι και όχι ομοιόμορφα κατανεμημένοι σε ολόκληρη τη χώρα.
Από τις πολλές χιλιάδες ενδοφλέβιες εγχύσεις βιταμινών και ανόργανων ουσιών που έδωσα τα τελευταία χρόνια – όχι μόνο σε καρκινοπαθείς αλλά και σε όσους νομίζω ότι θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτές, η μεγάλη πλειοψηφία παρατήρησε όφελος. Και ορισμένοι ασθενείς επέλεξαν να ακολουθήσουν τις εγχύσεις με βιταμίνες ή την ενδοφλέβια παροχή υπεροξείδιο του υδρογόνου χωρίς χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία.
Παρόλο που κανένας από τους ασθενείς μου δεν είχε σοβαρές αντιδράσεις, εάν υπάρχει πιθανότητα να χρειαστούν υψηλές δόσεις βιταμίνης C, είναι λογικό να κάνουν πρώτα μια εξέταση αίματος για το ένζυμο αφυδρογονάση της 6-φωσφορικής γλυκόζης (G6PD). Εάν δεν υπάρχει, μεγάλες δόσεις βιταμίνης C ενδοφλέβια, πιθανώς μόλις πάνω από 25g, μπορεί να προκαλέσουν αιμόλυση των ερυθρών αιμοσφαιρίων, κάνοντας τον ασθενή να έχει ξαφνικά σχεδόν μαύρα ούρα και να αισθάνεται πιο άσχημα. Τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης μειώνονται δραματικά και απαιτείται μετάγγιση αίματος.
Αυτή η εξέταση γίνεται για όλους τους καρκινοπαθείς ασθενείς μου και δεν δίνω αρχικά περισσότερα από 5 γραμμάρια βιταμίνης C. Μόνο εάν το G6PD του ασθενούς είναι εντός των κανονικών ορίων, αυξάνω σημαντικά την επόμενη δόση στα 50g και, στη συνέχεια, στα 75g ή ακόμη και στα 100g. Οι εξαιρέσεις ήταν ασθενείς με όγκους του εγκεφάλου, καθώς μεγάλες δόσεις βιταμίνης C μπορεί να προκαλέσουν διόγκωση του εγκεφάλου.
Υψηλές δόσεις βιταμίνης C παράγουν μεγάλες ποσότητες υπεροξειδίου του υδρογόνου, οπότε μερικές φορές έδωσα το 0,03% υπεροξείδιο του υδρογόνου, ειδικά αν υπήρχε μια λογική πιθανότητα ότι ο καρκίνος περιλάμβανε καποιον μύκητα. Αλλά το υπεροξείδιο του υδρογόνου πρέπει να χορηγείται από μόνο του, οπότε αν ο ασθενής χρειάζεται επίσης θρεπτικά συστατικά, έπρεπε να δώσω μια δεύτερη έγχυση. Ο ασθενής τότε πρέπει να είναι μαζί μου για τουλάχιστον τρεις ώρες για να λάβει τις δύο εγχύσεις διαδοχικά. Εάν ένας ασθενής μένει δίνω καθημερινή έγχυση υψηλής δόσης βιταμίνης C και προσθέτω μόνο τα άλλα θρεπτικά συστατικά μία φορά την εβδομάδα.
Από την εμπειρία μου, η παροχή ενδοφλέβιων θρεπτικών ουσιών πριν και μετά τη χημειοθεραπεία ήταν πολύ αποτελεσματική. Ωστόσο, η πλειονότητα των ογκολόγων αντιστέκεται στο να παίρνουν οι ασθενείς που λαμβάνουν χημειοθεραπεία ταυτόχρονα και αντιοξειδωτικά, υπό την προϋπόθεση ότι τα αντιοξειδωτικά θα εξουδετερώσουν τις ελεύθερες ρίζες που παράγονται από τη χημειοθεραπεία.
Στην πραγματικότητα, αρκετές μελέτες που δημοσιεύονται σε ιατρικά περιοδικά που έχουν αξιολογηθεί από ομοτίμους καταδεικνύουν ακριβώς το αντίθετο. Τα θρεπτικά συστατικά και τα αντιοξειδωτικά που χορηγούνται ταυτόχρονα με τη χημειοθεραπεία όχι μόνο φαίνεται να καθιστούν τη χημειοθεραπεία πιο αποτελεσματική, αλλά προστατεύουν επίσης τα φυσιολογικά κύτταρα από τις δυνητικά βλαβερές συνέπειες της χημειοθεραπείας.
Η συχνότητα των εγχύσεων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η απόσταση που ζει ο ασθενής, η σοβαρότητα της πάθησης, η ποιότητα των φλεβών, το αποτέλεσμα που έχουν επάνω του και αν υπάρχει κάποιος να τον συνοδεύει, καθώς κάποιος συνοδός είναι καλή ιδέα, αν και όχι πάντα απαραίτητη.
Συγκεντρωθείτε στον εαυτό σας
Εάν έχετε καρκίνο, σας συμβουλεύω να εστιάσετε στον εαυτό σας τουλάχιστον για τους επόμενους τρεις μήνες, σχεδόν εξαιρουμένων όλων των άλλων, αν αυτό είναι δυνατό. Μόλις αποφασίσετε να πάρετε τον έλεγχο της ζωής σας, χρειάζεστε το χρόνο και το χώρο για να το κάνετε σωστά.
Δρ Πάτρικ Κίνγκσλεϊ
Θεραπείες για διάφορες παθήσεις
Παρακάτω αναφέρουμε διάφορες προτάσεις θεραπειών που μπορείτε να κάνετε μόνοι σας σε συνδυασμό με την ιατρική σας περίθαλψη, είτε συμβατική είτε εναλλακτική, και μετά από κάποιες διαιτητικές αλλαγές.
Αλκαλοποίηση
Εκτός από τη διατροφή σας που πρέπει να φροντίσετε να είναι όσο το δυνατόν αλκαλική, δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε κάποιο σκεύασμα αλκαλοποίησης.
Θεραπεία με οξυγόνο
Ο καρκίνος ευδοκιμεί σε περιβάλλον χαμηλού ή μη οξυγόνου και ένα όξινο περιβάλλον είναι χαμηλό σε οξυγόνο. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι τα πιο σημαντικά συστατικά που μεταφέρουν οξυγόνο στο αίμα, αλλά οι ασθενείς με καρκίνο έχουν συχνά μειωμένους αριθμούς αυτών και επίσης συχνά είναι σε μάλλον κακή κατάσταση.
Η παροχή οξυγόνου στο αίμα σας μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά, ειδικά κατά τη διάρκεια της άσκησης. Ξεκινήστε με την άσκηση που σας κάνει να αναπνέετε λίγο πιο βαθιά και η καρδιά σας αντλεί λίγο πιο δύσκολο από ό, τι σε κατάσταση ηρεμίας. Καθώς χρειάζεστε μια παροχή οξυγόνου για αυτό, επιλέξτε κάτι που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι, όπως ένα ποδήλατο γυμναστικής, ή ξεκινήστε από το κάτω μέρος των σκαλοπατιών (με τον κύλινδρο οξυγόνου στο δεύτερο ή το τρίτο σκαλί) και ανεβαίνετε και κατεβείτε από το χαμηλότερο σκαλί αρκετές φορές. Να είστε λογικοί και προσεκτικοί αρχικά, αλλά σταδιακά να αυξάνετε σε περίπου 15 λεπτά την ημέρα.
Βότανα για το συκώτι
Από τα διάφορα βότανα που καθαρίζουν και διεγείρουν το συκώτι, το πιο γνωστό είναι το γαϊδουράγκαθο (σιλαμαρίνη). Μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε ως βάμμα ή συμπλήρωμα διατροφής ή σε μορφή τσαγιού.
Αντι-οιστρογονικά σκευάσματα
Εάν έχετε καρκίνο του μαστού, είναι σχεδόν αναπόφευκτο να έχετε υπερβολικά πολλά οιστρογόνα σε σχέση με την προγεστερόνη. Ένας φυσικός ρυθμιστής οιστρογόνων η ινδολο-3-καρβινόλης (Ι3C) – εκχυλίζεται από μπρόκολο και άλλα λαχανικά.
Συμπληρώματα για καρκίνο του μαστού
Εκτός από τη λήψη συνένζυμου Q10 (400mg/ημέρα), το CoQ10 μπορεί να εφαρμοστεί τοπικά στο στήθος για – και προτείνω να το εφαρμόσετε και στο μη μολυσμένο στήθος. Επίσης, το ιώδιο έχει αντι-μολυσματικά αποτελέσματα, ιδιαίτερα κατά των μυκήτων, είναι αντι-οιστρογόνο και μπορεί να εφαρμοστεί στο προσβεβλημένο στήθος δύο φορές την ημέρα.
Προτείνω το ιώδιο νωρίς το πρωί και το απόγευμα, και το CoQ10 αργότερα το πρωί και πριν τον ύπνο το βράδυ. Εάν το ιώδιο εφαρμόζεται απευθείας στο στήθος δύο φορές την ημέρα, δεν χρειάζεται να το πάρετε από το στόμα. Επίσης, συστήνω διαδερμική λοσιόν μαγνησίου και σελήνιο (τουλάχιστον 100mcg/ημέρα μισή ώρα πριν το πρωινό και το βραδινό γεύμα) και συμπλήρωμα τυροσίνης (500mg τρεις φορές ημερησίως με το σελήνιο).
Διαχείριση άγχους
Το άγχος απομακρύνει το μαγνήσιο και άλλα θρεπτικά συστατικά από το σώμα σας και καταστρέφει τα επινεφρίδια, γεγονός που δημιουργούν τις ορμόνες στρες.
Καθώς τα συμπληρώματα συχνά αποτυγχάνουν, δοκιμάστε την εφαρμογή διαδερμικής λοσιόν μαγνησίου σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος όσο το δυνατόν συχνότερα.
Γελάτε, προσευχηθείτε, συγχωρέστε
Ένα τεράστιο σύνολο στοιχείων στην ιατρική και την επιστημονική βιβλιογραφία επιβεβαιώνει την επίδραση που έχει στο σώμα η στάση ενός ατόμου απέναντι στη ζωή. Το φαινόμενο του νου και του σώματος ονομάζεται ψυχονευροφαρμακολογία και ψυχονευροανοσολογία και οι επιστήμονες μιλούν επίσης για το γεγονός ότι οι χημικές ουσίες έχουν δραματική επίδραση στο σώμα και ότι οι συμπεριφορές μας επηρεάζουν τις χημικές ουσίες που παράγουμε δημιουργώντας περισσότερες βλαβερές ή περισσότερες ευεργετικές σύμφωνα με το πώς σκεφτόμαστε και ενεργούμε.
Συγχωρέστε το παρελθόν σας
Δεν υπάρχει απολύτως καμία αμφιβολία ότι τα συναισθήματα παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη του καρκίνου, μερικές φορές αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι. Ήταν ένας ασθενής που συνιστούσε να διαβάσω το βιβλίο The Journey του Brandon Bays, το οποίο ανακάλυψα ότι ήταν ακριβώς αυτό που ήθελα για τους ασθενείς μου. Τα σχετικά μαθήματα και το ίδιο το βιβλίο βοηθούν τους ασθενείς να ολοκληρώσουν ημιτελείς σχέσεις με κάποιον ή κάποια κατάσταση στο παρελθόν που συνεχίζει να προκαλεί πόνο, ακόμα και ασθένεια.
Αυτό που μου αρέσει στο The Journey είναι ότι ασχολείται με μια συναισθηματική κατάσταση κάθε φορά και ουσιαστικά την ξεκαθαρίζει. Υπάρχει ένας χρόνος κατά τη διάρκεια της «διαδρομής» όταν πρέπει να «εγκαταλείψετε», κάτι που κάποιοι άνθρωποι δυσκολεύονται να κάνουν. Από την εμπειρία μου, ο συνδυασμός της εργασίας του «ταξιδιού» με κάποια πτυχή θεραπείας του φυσικού σώματος καθιστά ευκολότερο να «αφήσετε» αυτό που πρέπει, όταν χρειάζεται.
Δείτε «μέσα» σας και προβληματιστείτε
Αν μόλις ανακαλύψατε ότι έχετε καρκίνο, ενδέχεται να είστε ακόμα σε κατάσταση σοκ. Ή αφού έχετε πει ότι είστε «καθαροί», ο καρκίνος επανέρχεται και οι γιατροί δεν έχουν πολλές νέες απαντήσεις.
Αν και υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε τον εαυτό σας, σας συμβουλεύω να έχετε πρώτα μια στιγμή ήρεμης ενδοσκόπησης. Μην βιάζεστε σε τίποτα. Πάρτε μια στιγμή για τον εαυτό σας. Δεν χρειάζεται να είσθε στην εκκλησία ή ακόμα και να πιστεύετε σε κάποια από τις θρησκείες του κόσμου για να προσευχηθείτε. Για κάθε άνθρωπο αυτό είναι διαφορετικό. Για κάποιους ανθρώπους, αυτό σημαίνει να γονατίζεις σε μια εκκλησία και να μιλάς με τον πνευματικό σου. Για άλλους μπορεί να σημαίνει την εύρεση ενός χώρου ήσυχου περισυλλογής, ίσως στο σπίτι σας σε ένα δωμάτιο που σας κάνει να αισθάνεστε άνετα ή σε έναν ήσυχο κήπο. Χαλαρώστε και προσπαθήστε να νιώσετε γαλήνη με τον εαυτό σας. Δεν θα κάνει την παραμικρή διαφορά στο μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα, εάν καθυστερήσετε να κάνετε κάτι για μια μέρα ή δύο. Η επιλογή του τι είναι σωστό για σας θα είναι πολύ πιο επωφελής.
Χαλάρωση, οπτικοποίηση και επιβεβαίωση
Οι ασκήσεις χαλάρωσης, ο διαλογισμός και οι απεικονίσεις μπορούν να είναι πολύ ισχυρά εργαλεία και αν υπάρχουν άλλοι στην αίθουσα που πραγματικά πιστεύουν σε αυτό που κάνετε, μπορούν να ενισχύσουν το αποτέλεσμα κάνοντας το ίδιο πράγμα, αλλά στρέφοντάς το προς εσάς.
Ευτυχία και γέλιο
Μπορεί μερικές φορές να είναι δύσκολο να είσαι ευτυχισμένος που ζεις με καρκίνο, ειδικά αν υπάρχει και πόνος. Αλλά αν μπορείτε να καταφέρετε με κάποιο τρόπο να αλλάξετε τη στάση σας, θα εκπλαγείτε πώς μπορεί να σας βοηθήσει. Εάν έχετε έναν αγαπημένο κωμικό που τα προγράμματα σας κάνουν να γελάτε ξανά και ξανά, να τα καταγράφετε, ώστε να μπορείτε να τα παρακολουθείτε κάθε φορά που αισθάνεστε πεσμένοι ή πονάτε.
Εγχύσεις βιταμινών του Δρ Kingsley’s:
Αν έχετε κάποιον γιατρό που θα σας δίνει βιταμίνες και μέταλλα εδώ αναφέρονυται οι δόσεις με τις οποίες μπορείτε να ξεκινήσετε:
Βιταμίνη B1, 100 mg
Βιταμίνη B2, 25 mg
Βιταμίνη B3, 25 mg
Βιταμίνη B5, 250 mg
Βιταμίνη B6, 100 mg
Βιταμίνη B12, 1 mg
Φυλλικό οξύ, 2.5 mg
Βιταμίνη C, 5 g
Θειικό Μαγνήσιο 50%, 1 g
Ψευδάργυρος, 20 mg
Μολυβδαίνιο, 100 mcg
Σελήνιο, 100 mcg
Χρώμιο, 100 mcg
Μαγγάνιο, 100 mcg
Γλουταθειόνη, 300 mg
Μπορεί επίσης να προστεθεί μία μικρή ποσότητα (2-5mL) όξινου ανθρακικού νατρίου και 4mEq/L χλωριούχου καλίου. Μετά την αραίωση του μίγματος βιταμινών με 300 mL αποστειρωμένου νερού, χορηγείται στους ασθενείς σε διάστημα 1 1/2 έως 2 ωρών, διασφαλίζοντας ότι ο ασθενής πίνει τουλάχιστον τρία ποτήρια νερό. Μετά από λίγες εγχύσεις, το φυλλικό Οξύ ή ο ψευδάργυρος θα μπορούσαν να παραλειφθούν, εκτός εάν ο ασθενής λαμβάνει χημειοθεραπευτικό φάρμακο που είναι γνωστό ότι είναι ανταγωνιστής φολικού οξέος. Σταδιακά αυξήστε τη δόση της βιταμίνης C μέχρι τα 50g.
Απόσπασμα από το
The New Medicine: A Modern Approach to Clinical Illness (SureScreen Life Sciences) του Dr Patrick Kingsley
Αφήστε ένα σχόλιο